Γιώργης Σερκεδάκης
4-6-2010 Αφού διάβασα με προσοχή διαλεγμένα ποιήματα του Γιώργου Σερκεδάκη, προκειμένου να τα μεταφράσω στα Αγγλικά και για την ένταξη τους στα GREEK LETTERS 2009-2010 , εσκέφθηκα τη ρήση του Αριστοτέλη, σχετικά με κείμενα λογοτεχνίας «τέρπειν άμα και διδάσκειν ».Η ποίηση του Σερκεδάκη είχε αυτές τις επιθυμητές ιδιότητες: έτερπε και εδίδασκε. Όχι όμως με την έννοια της διασκέδασης για να περνάει η ώρα ευχάριστα, ούτε με την έννοια να περιέχει δασκαλίστικα ηθικοδιδακτικά συνθήματα.
Η ποίηση του Σερκεδάκη ψυχαγωγεί-με την κυριολεκτική έννοια του ρήματος-δηλαδή, εμπλουτίζει, οδηγεί σ’ ανώτερα επίπεδα αντίληψης τον εσωτερικό κόσμο του αναγνώστη. Παράλληλα, του εισηγείται, του υποδεικνύει, πως συλλογίζεται και πως αισθάνεται ένας ευαίσθητος ποιητής. Διαφέρει πολύ ο λυρισμός του Σερκεδάκη από τις απαισιόδοξες Κασσανδρικές ιερεμιάδες πολλών συγγραφέων στίχων στην εποχή μας, στους οποίους οι εμπορικοί εκδοτικού οίκοι προσφέρουν ένα έντυπο μέσο απόκτησης αναγνωστικού κοινού, με ένα λογικό χρηματικό αντίτιμο. Επίσης διαφέρει από τα περισσότερα ποιήματα που δημοσιεύονται σε λογοτεχνικά περιοδικά του συρμού, γιατί ταιριάζουν με τα γούστα των εκδοτών ή ιδιοκτητών τους, ή δείχνουν ότι οι «ποιητές» τους έκαμαν διδακτορικές σπουδές σ’ επιστήμες κοινωνικού ενδιαφέροντος… Ο Σερκεδάκης δεν αποφεύγει τις παράξενες εκφράσεις ούτε τις παράξενες εικόνες, όταν και οι δυο τους τον διευκολύνουν να μας αγγίξει νου και ψυχή. Παράδειγμα, «Αητέ που ξέχασες στο λιόγερμα τις φτερούγες /πότε ο χρόνος της επιστροφής ; » με βαθύ εδώ το νόημα και αιώνιο.Ή μεμονωμένοι στίχοι, όπως
« Νύχτα των ανθρώπων οπού κοιμούνται ξάγρυπνοι /για πάντα, » και ο επιγραμματικός αναμνηστικός λόγος ενός μόνο στίχου,
« Τώρα επιστρέφεις στο χώμα και γίνεσαι μνήμη » ….
Πρέπει κανείς ν’ ανατρέξει σ’ ευαισθησίες όπως του Κώστα Κρυστάλλη, για να βρει παρόμοια επιγραμματική δύναμη .
22-09-2015
ΧΩΜΑ. Ο Γιώργος Σερκεδάκης με την ποίησή του επαληθεύει την Ρωμαϊκή ρήση ,poeta nascitur, non feretur- δηλαδή, « ο ποιητής γεννιέται, δεν γίνεται » -δεν κατασκευάζεται…Όπως και ο μέγιστος ποιητής της Σκωτίας ,Robert Burns,δεν φοίτησε σε πανεπιστήμιο αλλά τον διαμόρφωσε το εκ γενετής ταλέντο του και η αξιόλογη ψυχική του ευαισθησία – προσόντα απαραίτητα για την δημιουργία ποιητικού λόγου.
Το λυρικό της ωριμότητάς του, « Xώμα » ανοίγει μ’ ένα σύντομο διάλογο μάννας και παιδιού όπου αναγνωρίζουμε την παραδοσιακή συνήθεια όταν θάβονται οι νεκροί το κεφάλι τους δεν πρέπει να ’ναι στραμμένο προς τη δύση.
Όμως ,στο τέλος του ποιήματος διαβάζομε ότι ο αφηγητής φτάνει στο συμπέρασμα ότι οι νεκροί « δεν έχουν ορίζοντα και προσανατολισμό » όπως και το χώμα.
Πως ,όμως ,φτάνει ο Σερκεδάκης σ’ αυτή την εμπειρική αλήθεια ;
Η πρώτη παράγραφος του λυρικού υπονοεί ότι οι νεκροί δεν αισθάνονται τους κραδασμούς και τα βιώματα της ζωής διότι δεν τους περιμένει ο θάνατος πλέον –είναι χωρίς αισθήσεις. Η αρκετά μεγάλη δεύτερη παράγραφος μιλάει για τις ψυχές και τις πονεμένες εμπειρίες τους στο χρόνο , που τις παρηγορεί με σπέρματα ευχών και καρπών.
Σημαδεύουν τις αιωρούμενες σιωπές ανθρώπων που έζησαν χωρίς ζωή μ’ ευαισθησίες ,ωσάν να είναι ανέκταφα σώματα που δεν μπορούν να ξαναζήσουν και να ’χουν βιώματα ή παράπονα .
Το τετράστιχο που ακολουθεί μιλάει για το χώμα που θα ξανασκεπάσει τις παραμονές και τις αναπαύει.
Η επόμενη και μεγάλη στροφή ,η παράγραφος ,μας δίνει λεπτομέρειες για την υφή του χώματος και των καμωμάτων του, όπως να μεγαλώνει ένα βασιλικό –δηλαδή εύοσμο φυτό , στην αυλή του αφηγητή. Αυτή η διατύπωση φέρνει και την οντότητα του ποιητή στο κέντρο του λυρικού χωρίς να τον υποχρεώνει να περιαυτολογήσει.Sophistication,indeed.
Oι τέσσερις στίχοι του συμπεράσματος που έχουν προαναφερθεί στην αρχή – κάτι που μας διδάσκει η ωριμότητά μας – τονίζουν ότι το χώμα ,όπως και οι νεκροί , είναι αναλλοίωτο και στάσιμο χωρίς κατεύθυνση ή μέλλον. Αυτά κατενόησα, αυτά κατέγραψα, λακωνικά. Μάριος-Βύρων Ραίζης.